elleme la mallar

16)Aydınlanma,18. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan ve her konuda akla öncelik tanıyan düşünce sistemine “Aydınlanma”, bu düşünce sisteminin etkisiyle bilim ve felsefede büyük gelişmelerin olduğu bu yeni döneme “Aydınlanma Çağı” denmiştir.
Aydınlanma Çağı’nda “aklın kullanılması ile doğru bilgiye ulaşılabileceği” fikri temel alınmıştır.
Bu dönemin önemli bilim insanları;
 Newton (Nivton); fizik ve matematik alanında çalıştı.
 Copernik (Kopernik); Evrende Güneş merkezli bir sistem olduğunu ve Dünya’nın Güneş çevresinde döndüğünü kanıtladı.
-Galileo; Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatladı.

6

7)

EMPERYALİZM NEDİR ?

Emperyalizm, imparatorluk kurma eğilimidir; bir devletin sınırlarını genişletme politikasına denir. Emperyalizm, aynı ekonomik ve sosyal bütün içinde etnik ve kültürel bakımdan farklı halkların, merkezi bir iktidarın otoriter yönetimi altında bir araya getirilmesi eğilimini ifade etmektedir.

SÖMÜRGECİLİK NEDİR ?

Sömürge elde etmeyi, bir milletin diğer milletleri siyasi ve iktisadi hakimiyeti altına almayı öngören siyasi anlayış, müstemlekecilik.
Sömürge kelimesinin anlamı zamanla değişikliğe uğradı. Değişmeyen tek unsur, insanların terkettikleri ülkeyle yerleştikleri ülke arasındaki coğrafi süreksizlik düşüncesidir. Aslında, sömürgeleştirme amaç ve metotları büyük ölçüde değişmiştir. Sayısız ve çeşitli yasalarda yer alan bu değişikliklerden burada ancak bazı örnekler verilebilir.

8)

KEŞİFLERİN NEDENLERİ

1.     Doğu ülkelerinin zenginliği ve Avrupalılar’ın burala ra gitmek için yeni yollar aramaları

2.     Türkler’in İpek ve Baharat yollarına hakim olmaları

3.     İstanbul’un fethiyle Doğu Avrupa ticaret yollarının Türklerin kontrolüne geçmesi ve bundan dolayı da Batı Avrupa kıyısındaki ülkelerin açık denizlere çık ma ihtiyacı hissetmeleri

4.     Hıristiyanlığı yayma düşüncesi

5.     Avrupa’da değerli madenlerin azlığı

6.     Avrupa’da bazı kralların gemicileri desteklemesi

7.     Doğudan Avrupa’ya gelen malların pahalıya mal olması

 

SONUÇLARI –

Siyasi Sonuçları

 

v      Osmanlı Devleti Hint ticaret yolunun hakimiyeti için Portekizliler ile, Akdeniz hakimiyeti için ise İspanyol lar ile mücadele etti.

 

v      Yeni ada ve kıtaların keşfi gerçekleşti.

 

v      İspanyol ve Portekizliler geniş ülkeler elde ederek ilk sömürge imparatorluklarını kurdular.

 

Ekonomik Sonuçları

v      Yeni ticaret yolları bulundu, Baharat ve İpek Yolları önemini kaybetti.v      Akdeniz kıyısındaki limanlar önemini kaybetti. Buna karşılık Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı.

Keşfedilen bölgelerdeki değerli eşya ve madenler Avrupa’ya taşındı. 0 zamana kadar “toprak” temel zenginlik kaynağı iken, bundan sonra “altın ve gü müş” temel zenginlik kaynağı oldu.

v      Burjuva sınıf ı güçlendi. Bu durum, Avrupa’nın siyasi ve sosyal yapısında değişikliklere neden oldu.

v      İslam ülkeleri yoksullaştı.

v      İpek yolu ticaretinin önemini kaybetmesi sonucunda Türkistan hanlıkları zayıfladı.

Coğrafi Keşifler’in Osmanlı Devleti’ndeki Etkileri:

v      Avrupa’nın Osmanlı Devleti’ne bağımsızlığı azaldı

v      Akdeniz limanlarının önem kaybetmesi, Osmanlı Devleti’nin ticari gelirlerini azalttI

v      Osmanlı topraklarında ticaret ile uğraşan köy ve kasabalarda ekonomik durum zayıfladı.

v      Osmanlı Devleti, Coğrafi Keşifler’in olumsuz etkilerini önlemek için;

v      Süveyş Kanalı Projesi’ni gerçekleştirmek istedi. Fakat bunu ancak869’da gerçekleştirebildi.

v      Hınt Okyanusu nda Portekızlıler ıle savaştı fakat ustünlük kuramadı.

v      Don - Volga Kanalı Projesi’ni gerçekleştirerek ipek Yolu’nu tekrar canlandırmak istedi. Fakat bunda da başarılı olamadı.

v      Akdeniz limanlarını yeniden canlandırarak gümrük gelirlerini artırmak için Avrupalı devletlere kapitülasyonlar verdi.

Bilimsel Sonuçlar

v      Yeni ırklar, kültürler, hayvanlar, bitkiler keşfedildi.

v      İnsanlarda merak ve araştırma isteği uyandı.

v      Düşünce dünyasında önemli gelişmeler meydana geldi.

v      Ronesans ve Reform Hareketlerı’ne zemin hazırlandı,

v      Avrupa’da sanattan zevk alan ve sanatçıları koruyan “Mesen” sınıfı ortaya çıktı.

Dini Sonuçları

v      Kiliseye olan güven sarsıldı.

v      Hıristiyanlığa ait inançlar temelinden sarsıldı.

v      Avrupa’da dine dayalı dünya görüşü değişti.

Coğrafi Keşifler bütün insanlığı etkilemiştir. Bu yönüyle “evrensel” bir özelliğe sahiptir. Avrupa’da daha sonra ortaya çıkacak olan gelişmelere neden olmuştur

 

9)

Yaydığı Fikirler

Milliyetçilik (Ulusçuluk): Çok uluslu devletlerin parçalanmasına, yerine ulusal devletlerin kurulmasına yol açtı.

Ulusal Egemenlik: Monarşilerin yıkılıp, yerine Cumhuriyet ve demokratik rejimlerin kurulmasına yol açtı

Anayasacılık: Mutlak monarşilerin yerini meşruti yönetimlere bırakmasına yol açtı

insan Hakları: ilk defa İngiltere’de ve daha sonra ABD’de kabul edilen bu haklar, Fransız İhtilali’nden sonra dünyaya yayıldı ve evrensel hale gelmeye başladı. Bu doğal haklar; hürriyet, mülkiyet, güven ve zorbalığa karşı direnmedir

Adalet, Özgürlük, eşitlik, kardeşlik, gibi ilkeler ile demokrasinin ilke ve kuralları oluştu

 

10 )

Fransız İhtilalinin Osmanlı Devletine Etkileri
1789 yılında çıkan Fransız İhtilali, dünya tarihinin önemli ve yazı hürriyetinin olmaması, kralların kullandıkları geniş yetkiler, halkın aralarında büyük farklar olan sınıflara ayrılması idi.
Fransız İhtilali’nin getirdiği yeni fikirler Avrupa’daki krallıkları endişelendirdi. Fransa ile bu devletler (Avusturya, Prusya, İngiltere) arasında savaşlar yapıldı. Bu savaşlar, Fransızların düşmanlarına karşı birleşmelerini sağladı. Böylece milliyetçilik duygusu daha ön plana çıktı.

Osmanlı Devleti ise Fransız İhtilali’ni başlangıçta Avrupa’nın bir iç meselesi olarak kabul etti. Fakat Fransız İhtilali Osmanlı Devleti’ni etkilemekte gecikmedi. Özellikle milliyetçilik fikirleri Osmanlı topraklarında yayıldı.

11)

·         Avrupa'da coğrafya bilgilerinin artması ve gemicilik deneyiminin çoğalması, pusulanın ögrenilmesi.

·         Avrupanın kendinde olmayan ama Doğu uygarlıklarında olduğunu bildikleri zenginliklere (Baharat, ipek ve diger maddi kaynaklara) ulaşmak için yeni, kısa ve ucuz yol arayışı.

·         Özellikle İspanyol ve Portekiz krallıklarınca, değerli madenlere ulaşılması için gemicilerin desteklenmesi.

·         Hiristiyanlık dininin ve Avrupa kültürünün yaymak istenilmesi.

·         Artan bilgilerin de etkisiyle dünyanın tanınmak istenilmesi.

·         Pusulanın geliştirilmesi

·         Sağlam gemilerin yapılması

·         Coğrafya bilgisinin artması ve cesur gemicilerin yetişmesi

·         Avrupada bu gelişimleri takip eden dönemde doğuya ulaşmak isteyen gemiciler,İspanya ve Portekiz krallıklarından aldıkları yardımlarla açık denizlere açıldılar

·         Avrupa'da kıymetli maden kıtlığının olması ve bu madenlerin doğu'da bolca bulunması,keşiflerin bir başka ekonomik nedenini oluşturmaktadır.

 

12)

Tanzimat Fermanı (Gülhane-i Hatt-ı Humayun) Ne Zaman ve Neden İlan Edildi?

Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti’nde yapılan ıslahatların en önemli aşamalarındandır ve demokratikleşme yolunda atılmış olan ilk adımdır. Padişah Abdülmecid döneminin  Hariciye Nazırı (günümüzün Dış İşleri Bakanı) Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanmıştır ve Gülhane parkında okunduğu için Gülhane-i Hatt-ı Humayun adıyla da anılır

Neden ve Ne Zaman ilan edildi?

Yabancı devletlerin, Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıklara imtiyaz vermesi konusundaki baskılarına son vermek, boğazlar ve mısır sorununda Avrupa devletlerinin desteğini alabilmek adına 3 Kasım 1839 tarihinde  ilan edilmiştir.

içeriği/maddeleri

-Halkın can, mal ve namus güvenliği sağlanacak.
-Askerlik, vatan hizmeti haline getirildi, askere alma ve terhis işlemleri belirli kurallara göre yapılacaktır.
-Vergiler, herkesin gelirine göre alınacaktır.
-Kanunlar herkese eşit uygulanacak ve mahkemeler açık olacak
-Herkese mal, mülk, edinme ve istediği gibi tasarruf hakkı sağlanacak.
-Rüşvet ve iltimas önlenecek.

 

13)

Tanzimat Fermanı Osmanlı Devleti’nde yapılan ıslahatların en önemli aşamalarındandır ve demokratikleşme yolunda atılmış olan ilk adımdır. Padişah Abdülmecid döneminin  Hariciye Nazırı (günümüzün Dış İşleri Bakanı) Mustafa Reşit Paşa tarafından hazırlanmıştır ve Gülhane parkında okunduğu için Gülhane-i Hatt-ı Humayun adıyla da anılır

Neden ve Ne Zaman ilan edildi?

Yabancı devletlerin, Osmanlı topraklarında yaşayan azınlıklara imtiyaz vermesi konusundaki baskılarına son vermek, boğazlar ve mısır sorununda Avrupa devletlerinin desteğini alabilmek adına 3 Kasım 1839 tarihinde  ilan edilmiştir.

içeriği/maddeleri

-Halkın can, mal ve namus güvenliği sağlanacak.
-Askerlik, vatan hizmeti haline getirildi, askere alma ve terhis işlemleri belirli kurallara göre yapılacaktır.
-Vergiler, herkesin gelirine göre alınacaktır.
-Kanunlar herkese eşit uygulanacak ve mahkemeler açık olacak
-Herkese mal, mülk, edinme ve istediği gibi tasarruf hakkı sağlanacak.
-Rüşvet ve iltimas önlenecek.

14)

Birinci Meşrutiyet, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1876 yılında ilan edilen anayasal yönetime denir.

Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomik sorunları, 17. yüzyıldan itibaren toprak kaybetmesi ve sürekli bütçe açığı vermesiyle başladı. Avrupa devletleriyle imzalanan serbest ticaret antlaşmalarıyla ülkeye giren mallardan düşük gümrük vergileri alınıyordu. Bu hem devletin gelirlerini azaltmış hem de yerli sanayinin gerilemesine yol açmıştı. Ekonomik sıkıntıların yanı sıra, özellikle 1789Fransız Devrimi'nin etkisiyle yayılan özgürlükçü düşünceler ve milliyetçilik akımı, Osmanlı İmparatorluğu’nu da sarstı. Balkanlar'da 19. yüzyılda bağımsızlık talebiyle ayaklanmalar çıktı.Balkanlar'da ve Ortadoğu’da çıkar çatışmaları içindeki Avrupa devletleri ile Çarlık Rusya'sı da zaman zaman bu hareketleri desteklediler. Osmanlı sınırları içindeki Müslüman olmayan halkların durumlarının düzeltilmesi gerekçesiyle Osmanlı İmparatorluğu’nu reformlar yapmaya zorladılar.^[ 1839’daki Tanzimat Fermanı ile 1856’daki Islahat Fermanı’nın ilanları bu tür koşullarda gerçekleşti.